Tổng hợp 20 câu lệnh phổ biến trong Centos ai cũng nên biết

Không yêu cầu bắt buộc bạn phải nhớ 20 câu lệnh phổ biến trong Centos dưới đây nhưng nếu "thuộc lòng" thì nó sẽ giúp bạn sử dụng máy ảo trong môi trường Linux một cách rất dễ dàng và chuyên nghiệp hơn rất nhiều.

Lệnh tắt máy (shutdown)

#init 0
#shutdown -hy -t    // Tắt máy  sau khoảng thời gian. Đơn vị : giây (s)
#halt
#poweroff

Lệnh khởi động hệ thống (reboot)

#init 6
#reboot
#shutdown -ry 10    // Chỉ định 10 phút sau tự khởi động hệ thống

Liên kết tập tin

Bạn muốn tập tin testfile trong đường dẫn /usr/testfile sẽ xuất hiện trong thư mục /usr/test

#ln /usr/testfile /user/test
#ln <nguồn> <đích>

Quản lý dung lượng đĩa , ram

Dung lượng đĩa:

#df -h //Liệt kê file system
#fdisk -l //Liệt kê partition

Ram:

#free -m

Lệnh xác định vị trí thư mục hiện tại

#pwd

Truy cập thư mục 

#cd {thư mục}

Ví dụ: cd /etc

Liệt kê nội dung thư mục

#ls [-x / -l -a ] {thư mục}
#ls -x // hiển thị thư mục nhiều cột
#ls -l // hiển thị chi tiết thông tin tập tin
#ls -a // hiển thị tất cả các tập tin, kể cả tập tin ẩn
Ví dụ: ls -l /etc

Tạo và xóa thư mục

#mkdir {thư mục} // Tạo thư mục
Ví dụ:
#cd /etc
#mkdir testfile

#rmdir {thư mục} // Xóa thư mục
Ví dụ:
#cd /etc
#rmdir testfile

#rm [-r / -l ] { thư mục / tập tin }
rm -r : xóa thư mục và tập tin con bên trong thư mục đó
rm -l : xác nhận lại trước khi xóa
Ví dụ:
#cd /etc/
#rm-rf testfile

Xem tệp tin văn bản

#cat {tập tin}
Ví dụ: cat /etc/test.txt

#more {tập tin} // Xem tập tin theo từng trang màn hình
Ví dụ : more /etc/passwd

Sao chép tệp tin

#cp <tập-tin-nguồn> <tập-tin-đích>

Ví dụ: 
#cp /etc/passwd /root/passwd

Thay đổi tên tập tin hoặc di chuyển

#mv <tên-tập-tin-cũ> <tên-tập-tin-mới>

Ví dụ: 
#mv /etc/testfile /opt/

Tìm kiếm tập tin, chuỗi

#find [đường-dẫn] -name [biểu-thức-tìm-kiếm] // Tìm kiếm tập tin

Ví dụ:
#find /etc -name test // Tìm thư mục test có trong /etc nhưng không rõ đường dẫn.

#grep [biểu-thức-tìm-kiếm] [tên-tập-tin] //Tìm kiễm chuỗi kí tự trong 1 tập tin

Ví dụ:
#grep “root” /etc/passwd //tìm các dòng có root trong file passwd

Chỉnh sửa tệp tin 

#vi {tập tin}
VD: vi /etc/test.txt

Ấn
I : để sửa file
Esc : để thoát câu lệnh nhưng vẫn ở trong file
:wq! : lưu lại file sau khi sửa và quit
/{kí tư} : tìm kiếm file , ấn N để next kết quả

#nano {tập tin}
Để cài nano gõ lệnh : yum install nano -y

Chỉnh time trong centos

#date // Kiểm tra thời gian
#yum install ntp -y // Cài dịch vụ NTP
#ntpdate vn.pool.ntp.org // Chỉnh time theo múi giờ Việt Nam

Cài / Gỡ / Cập nhật phần mềm

#yum install {tên-phần-mềm} -y // Cài phần mềm
VD : yum install ntp -y

#yum remove {tên-phần-mềm} -y // Gỡ phần mềm
VD : yum remove ntp -y

#yum update {tên-phần-mềm} -y //cật nhập phần mềm
VD: yum update bind -y
hoặc
#rpm -Uvh {tên-tập-tin.rpm}
VD : rpm -Uvh foo-2.0-1.i386.rpm //Cập nhật phần mềm không xóa cấu hình

#yum update -y // Cập nhật hệ thống bao gồm các phần mềm

Nén và giải nén thư mục

Nén thư mục hoặc tập tin :
#gzip {tập tin}
VD : gzip /etc/passwd

#tar -cvf {tập tin}
VD : tar -cvf /etc/passwd

Giải nén thư mục hoặc tập tin :
#gunzip /etc/passwd.gz
#tar -zxvf /etc/passwd.tar

Tạo và xóa user / group

Tạo và xóa user:

#useradd {tên-user} //Tạo user
VD: useradd vncloud
#userdel {tên user} //Xóa user
VD: userdel vncloud

Tạo và xóa group:

#groupadd {tên-group} //Tạo group
VD: groupadd vnitnewsgroup
#groupdel {tên-group} // Xóa group

Gán user vào group :
#usermod -g {tên-group} {tên-user}
VD: usermod -g vnitnewsgroup vnitnewsuser

Phân quyền tập tin

Kiểm tra phần quyền các tập tin trong /etc

#cd /etc
#ls -l 

Có 3 quyền trong Linux: read (r) , write (r) , execute(x) tương ứng với: đọc-ghi-thực thi

Và 3 dạng đối tượng: sở hữu (owner) , nhóm sở hữu (group owner) , người khác (other owner)

Đối với thư mục khi ls -l sẽ có chữ d ở đầu, c cho thiết bị ngoại vi, b cho block, còn với file thì không có
VD: drwxr-xr-x.

Ngoài ra, 3 quyền trong Linux sẽ có giá trị tương ứng : read = 4 , write = 2 , execute = 1
VD: Full quyền = read + write + execute = 4 + 2 + 1 = 7

Phân quyền thao tác tập tin (read – write – execute):

#chmod {giá-trị-quyền} {tập-tin}
VD: chmod 777 testfile.txt

Phân quyền người dùng tập tin

#chown -R {tên-user:tên-nhóm} {thư-mục hoặc tập tin}
VD: chown -R vnitnews testfile.txt

Thay đổi nhóm sở hữu tập tin
#chgrp {nhóm-sở-hữu} {thư mục hoặc tập tin }

Tải phần mềm 

#yum install wget -y
#wget {đường-dẫn}
VD: wget https://vnitnews.com/vnitnews.logo

Cấu hình mạng Centos

#ifconfig // Kiểm tra card mạng hiện thời
#ifconfig -a //Kiểm tra tất cả card mạng

Để cấu hình card mạng:
#vi /etc/sysconfig/network-scripts/ifcfg-eth0 //Thư mục chỉnh card mạng

Reset card mạng:
#service network restart

Xem thêm: 14 Câu lệnh Linux thông dụng để làm việc với mạng

Qua bài viết này, chúng ta đã cùng điểm qua 20 câu lệnh phổ biến trong CentOS mà bất kỳ người dùng nào cũng nên biết. Những câu lệnh này không chỉ giúp bạn quản lý hệ thống một cách hiệu quả hơn mà còn nâng cao khả năng làm việc của bạn trong môi trường Linux.

Việc thành thạo các câu lệnh phổ biến trong CentOS sẽ giúp bạn dễ dàng thực hiện các tác vụ quản trị hệ thống, xử lý sự cố và tối ưu hóa hiệu suất máy chủ. Hy vọng rằng danh sách này sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích cho bạn trong quá trình sử dụng CentOS.