Canvas là gì và nó hoạt động thế nào để theo dõi người dùng?

Vấn đề về quyền riêng tư trên internet luôn là một chủ đề nóng hổi. Dù người dùng có cố gắng xóa sạch các dấu vết số của mình như thay đổi IP, xóa cookie hay thậm chí lau sạch thiết bị ngoại vi, các công nghệ tiên tiến vẫn có thể theo dõi hành vi của họ. Trong số đó, một yếu tố thường bị bỏ qua nhưng có sức mạnh lớn trong việc theo dõi là canvas. Vậy, canvas là gì và nó hoạt động như thế nào trong việc theo dõi trực tuyến?

Canvas là gì?

Canvas là một thành phần trong HTML5, được sử dụng để vẽ các hình ảnh đồ họa trên trang web thông qua JavaScript. Nó là một công cụ đa năng, cho phép các nhà phát triển tạo ra các hình ảnh, đồ họa 2D, và thậm chí là video hay âm thanh ngay trên trang web.

Canvas hiện đã trở thành một tiêu chuẩn phổ biến, được hỗ trợ bởi hầu hết các trình duyệt từ phiên bản cũ như Internet Explorer cho đến các phiên bản hiện đại của Chrome, Firefox hay Safari.

Tuy nhiên, vai trò chính của canvas trong vấn đề bảo mật và quyền riêng tư không nằm ở khả năng vẽ đồ họa, mà ở cách nó xử lý và thể hiện các phần tử đồ họa trên các thiết bị khác nhau.

Chính điều này tạo nên một loại "vân tay số" độc đáo cho mỗi người dùng.

Cách hoạt động của vân tay số dựa trên Canvas

Khi bạn truy cập vào một trang web, trình duyệt của bạn có thể được yêu cầu sử dụng canvas để vẽ một hình ảnh hoặc đoạn văn bản cụ thể.

Điều đặc biệt là mỗi thiết bị, với cấu hình phần cứng và phần mềm riêng biệt, sẽ xử lý và hiển thị các hình ảnh này theo cách riêng, tạo ra một kết quả khác nhau cho từng người dùng.

Quá trình theo dõi dựa trên canvas hoạt động như sau:

1. Trang web yêu cầu trình duyệt của bạn vẽ một phần tử đồ họa thông qua canvas.
2. Kết quả của việc vẽ này sẽ khác nhau tùy theo cấu hình phần cứng (như card đồ họa, bộ vi xử lý) và phần mềm (hệ điều hành, trình duyệt) của bạn.
3. Một mã định danh duy nhất (token) được tạo dựa trên kết quả đồ họa này, tạo nên một "vân tay" kỹ thuật số của thiết bị.
4. Các trang web khác cũng có thể yêu cầu vẽ lại cùng một phần tử thông qua canvas, sau đó so sánh mã định danh nhận được với các giá trị đã lưu trữ trong cơ sở dữ liệu toàn cầu để xác định người dùng, ngay cả khi bạn đã thay đổi IP hoặc xóa cookie.

Nhờ vào cơ chế này, canvas trở thành một công cụ hiệu quả giúp các hệ thống chống gian lận, quảng cáo và theo dõi người dùng xác định danh tính với độ chính xác cao mà không cần phụ thuộc vào các dấu vết số thông thường như cookie.

Những yếu tố ảnh hưởng đến vân tay số dựa trên Canvas

Những yếu tố chính ảnh hưởng đến cách canvas tạo ra mã định danh bao gồm:

• Bộ xử lý đồ họa (GPU).
• Card đồ họa và driver.
• Hệ điều hành.
• Các thông số hiển thị (như độ phân giải màn hình, màu sắc).
• Mức độ nén và hiển thị hình ảnh của trình duyệt.

Không chỉ vậy, canvas còn có thể sử dụng văn bản thay cho hình ảnh, trong trường hợp này, cách hiển thị phông chữ và kỹ thuật hiển thị chữ (sub-pixel rendering) cũng góp phần tạo ra sự khác biệt trong mã định danh của thiết bị.

Độ tin cậy của Canvas trong việc theo dõi người dùng

Dù canvas có thể giúp tạo ra mã định danh độc đáo cho từng thiết bị, nhưng trên thực tế, nó không phải là công cụ duy nhất hoặc có độ chính xác tuyệt đối.

Một số thử nghiệm thực tế cho thấy các thiết bị có cấu hình phần cứng tương tự nhau có thể tạo ra các mã định danh canvas giống nhau.

Ví dụ, các máy tính xách tay của Dell và HP với cấu hình gần giống nhau có thể có cùng mã vân tay canvas. Điều này làm giảm hiệu quả của việc sử dụng canvas để xác định duy nhất từng người dùng.

Ngoài ra, cơ chế theo dõi thông qua canvas phụ thuộc hoàn toàn vào khả năng hỗ trợ và bật JavaScript của trình duyệt. Nếu JavaScript bị tắt, hệ thống theo dõi không thể thu thập dữ liệu từ canvas để tạo ra mã định danh.

Có nên lo lắng về Canvas?

Dù canvas không phải là phương thức duy nhất để theo dõi người dùng trực tuyến, nó vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc kết hợp với các phương pháp khác để tạo ra một "vân tay số" hoàn chỉnh.

Vì vậy, nếu bạn muốn bảo vệ quyền riêng tư của mình, việc quản lý hoặc thậm chí vô hiệu hóa canvas có thể là một bước cần thiết.

Các trình duyệt như Firefox hoặc các trình duyệt anti-detect sẽ cung cấp các tùy chọn để giả lập hoặc làm nhiễu canvas, giúp người dùng tránh khỏi việc bị theo dõi qua công nghệ này.

Kết luận

Canvas là gì? Nó không chỉ đơn thuần là một công cụ vẽ đồ họa trên web mà còn là một phần quan trọng trong việc theo dõi và nhận diện người dùng trực tuyến.

Dù tính hiệu quả của canvas trong việc tạo vân tay số không phải lúc nào cũng chính xác tuyệt đối, nhưng nó vẫn là một trong những công cụ mạnh mẽ mà các hệ thống quảng cáo và chống gian lận sử dụng.

Hiểu rõ về canvas và cách nó hoạt động giúp bạn bảo vệ tốt hơn quyền riêng tư cá nhân khi lướt web.